De Filosemiet en de Antisemiet 11

Dit schreef Ian Buruma in The New York Times:

Philo-Semitism is better than pogroms, to be sure, but there was something unreal, and even a little unsettling, about this dutiful sense of collective guilt. It was as if Jews, including Israeli Jews, once again were not treated in the same way as other human beings, which can quickly lead to resentment, not among Jews so much as among gentiles. Zvi Rex, an Israeli psychoanalyst, once put his finger right on this sorest of points. "The Germans," he said, "will never forgive the Jews for Auschwitz." This harsh analysis applies to some extent to non-Jews all over the European continent. Nobody likes to be made to feel guilty, especially for the sins of his father...

The United States, meanwhile, began supplying Israel with fighter jets in 1968 and became an ever more reliable friend. But Zionist lobbies were not the main reason. It was the politics of the cold war that paved Washington's road to Jerusalem. Even though President Lyndon Johnson liked the macho Israelis, some of his closest advisers, including Vietnam hawks like Secretary of State Dean Rusk and Walt Rostow, a national security adviser, argued against supporting Israel's 1967 war. But Johnson decided that the United States had to stand by Israel to thwart Soviet designs on the Middle East.

If American Jews had anything to do with this, it was because many of them criticized the war in Vietnam, and Johnson needed something to appease these loyal Democratic voters. Since Israel, by then, was becoming a primary focus of Jewish identification -- as religion, Yiddish and other Old World memories were fading -- American support for Israel was a popular move among Jews. And besides that, Israel was not only more democratic than America's client states in Southeast Asia but a much brighter military success to boot.

The steady alignment of American interests with Israel made it possible for American Jews to be good Jews, good Democrats and good American patriots too. This same period gave birth to neoconservatism, in which Israel played a major role. The career of Norman Podhoretz might serve as an illustration. He was once a man of the left who wondered, when "thinking about the Jews," whether "their survival as a distinct group was worth one hair on the head of a single infant." But, as he explained in a speech on the occasion of his retirement as editor of Commentary in 1995, he began to change his mind in the 60's, when he became "much more aggressive in defense of Jewish interests in general and of Israel in particular." One reason was a sense of shock when defeat in Vietnam threatened to turn the United States into a demoralized, enervated, even isolationist power, which would no longer stand up for good against evil in the world.

The other came roughly at the same time. Israel's occupation of Palestinian territories made radical leftists in the United States as receptive as Europeans to Arab and Soviet depictions of the Zionists as neo-Nazis. Disgust with this kind of "liberalism," as well as with a perception of American weakness, pushed former leftists, like Podhoretz and Irving Kristol, managing editor of Commentary, to the right. Convinced of "the inextricable connection between the survival of Israel and American military strength," Podhoretz began to see American dovishness in foreign affairs as a direct threat to Israeli survival. This feeling may be shared by some European Jews too, but without the swagger that goes with being a superpower citizen. Ruth Wisse, a professor of Yiddish literature at Harvard, remarked about Podhoretz that "because of the national confidence that America nurtured in him, he is immune to the self-doubt and apologetics that eat up so many of his co-religionists from inside."

This confidence is what Podhoretz and other neoconservatives sought to save from the wreckage of Vietnam. One of their most powerful political allies in this enterprise was Senator Henry (Scoop) Jackson, mentor of Richard Perle, among others. Jackson, a gentile, a Democrat and a staunch cold warrior, was the perfect bridge on which former leftists could cross over to the right, without actually joining the Republican Party. Henry Jackson was a founder of the America-Israel Friendship League. Israel, to him, was not a sentimental issue but an essential part of his vision of the United States as a nation destined to free the world from tyranny. Arab nationalism and Soviet Communism were seen as equally dangerous in this rather Manichaean view of a worldwide battle between good and evil.

It goes with Manichaeism (which is, of course, what appeals to Christian fundamentalists too) that battles are not only strategic but also existential. And this, in the eyes of many neocons, is what puts Israel and the United States in the same boat. Podhoretz again: "Just as the fervent wish of the Arab world to wipe the Jewish state off the map derives not from anything Israel has done or failed to do, but rather from its existence alone, so we" -- the United States -- "are hated not because of our policies but because of who and what we are."

The roots of neoconservative disillusion with liberalism and the almost obsessive promotion of American power go deeper than Vietnam, however. In Podhoretz's case it goes back to his childhood experiences on a school playground in Brooklyn, where he was bullied by his black schoolmates. Blacks, he had always been told, in good liberal fashion, were poor and persecuted, while Jews were rich and powerful. Neither rich, nor powerful, young Norman grew to hate the boys that beat him up with such ease. As he explained in a famous essay, "My Negro Problem -- and Ours," he hated them, but also admired them, for "they were tough; beautifully, enviably tough, not giving a damn for anyone or anything. To hell with the teacher, the truant officer, the cop; to hell with the whole of the adult world that held us in its grip and that we never had the courage to rebel against."

This is highly revealing. What Henry Jackson, Richard Nixon, Ronald Reagan, Ariel Sharon, Benjamin Netanyahu and George W. Bush have in common is that they enabled bookish men to feel tough, beautifully, enviably tough.

http://www.nytimes.com/2003/08/31/magazine/31ANTISEMITISM.html?pagewanted=all

En dit zei Ezra Nawi tegen mij:

De Joden in Israël leven permanent in angst… Die angst wordt kunstmatig gekweekt, zo houdt de zionistische elite de gewone mensen eronder.

Ezra Nawi is 59 jaar oud en een loodgieter uit Jeruzalem, vredesactivist, homoseksueel, Mizrahi. Over zijn activiteiten als joods-Israëli die de Palestijnse bevolking met daden steunt, is de aangrijpende documentaire Citizen Nawi gemaakt. Na door kolonisten te zijn uitgemaakt voor een smerige homo, een beest, zegt hij in de film:

Er bestaat een verband tussen homofobie, racisme en nationalisme. Nationalisme en homofobie gaan heel goed hand in hand, en niet alleen hier. Je zag het met Franco, met Hitler, in Sovjet-Rusland, bij de Griekse junta, bij elk nationalistisch dictatorschap. Al mijn politieke activiteiten zijn een resultaat van mijn relatie met Fuad (zijn Palestijnse vriend en ex-minnaar, SvH). Ik heb de bezetting gezien, niet alleen in theorie, ik ben gefouilleerd bij wegversperringen, de politie is bij mij thuis geweest, ik heb gezien hoe het kwaad werkt, de meedogenloosheid ervan. Op het moment dat mensen een Palestijn zien… veranderen ze in monsters. Het is een kwaadaardige, gevaarlijke houding. Hoe kan ik daarover zwijgen? Ik heb hier een persoonlijk motief. Ik heb gezegd: het is genoeg geweest, ik heb stront gegeten, ik zal alles doen wat in mijn macht ligt om te voorkomen dat anderen stront moeten eten.

Ezra Nawi verklaarde voorts tegen mij:

Het Israëlische racisme komt uit Europa. De zionistische beweging heeft het racisme van de Europese nationalistische bewegingen geadopteerd om een koloniale politiek te kunnen voeren. Dit racisme is nu in Israël geïnstitutionaliseerd, terwijl het in het Westen officieel is afgeschaft. Mijn familie kwam uit Irak en moest onmiddellijk na aankomst haar Arabische cultuur afzweren en vervangen door de cultuur die was gevormd door Oost-Europese zionisten, afkomstig uit de sjtetl. Zelfs nu nog hebben de Europese joden onevenredig veel macht. Op de achtergrond speelt de naziholocaust een grote rol, dat trauma wordt gecultiveerd, het is een politieke reflex geworden om onrecht goed te praten. De mensen worden in angst opgevoed en gehouden. Arafat is Hitler, Saddam is Hitler, Ahmadinejad is Hitler, en deze politiek getuigt van weinig respect voor de slachtoffers van de Holocaust, die worden gebruikt als pionnen in een machtsspel. De joden in Israël zijn gevangenen geworden van deze angstfictie. Alles wordt onmiddellijk beoordeeld vanuit het perspectief van de Holocaust, terwijl in werkelijkheid de motivatie van de Israëlische autoriteiten niet bepaald wordt door de wandaden van Hitler maar door de expansionistische belangen van de elite. Hitler is een handig excuus. Dit is geen door God gegeven angst, het is een angst die door mensen is gecreëerd. Het is het product van ons eigen gedrag. Als men beslist om met het zwaard te leven, dan heeft men een goede reden om bang te zijn. Het ligt namelijk voor de hand dat de macht niet eeuwig is, de hele geschiedenis bewijst dat niets duurzaam is. Diep vanbinnen weten de mensen dit, ze handelen er niet naar, maar de angst ervoor leeft wel. Er is intern zo veel verwrongen in Israël.

Ezra legde me uit hoe de zionisten de Mizrahi hun achtergrond ontnamen, een proces dat zo grondig was dat de joodse Arabieren zich begonnen te schamen voor hun eigen geschiedenis en cultuur. Sommigen veranderden zelfs hun achternaam. Ze kregen een nieuwe identiteit opgedrongen die het onmogelijk maakte om van hun eigen cultuur, die van origine Arabisch was, te genieten. Hun eigen keuken, de Arabische gerechten zoals hummus, werden ineens gepresenteerd als joods-Israëlisch. De diaspora moest uit de herinnering worden gebannen. Een nieuwe identiteit moest geforceerd worden, gebaseerd op oude mythen.

'De stichting van de joodse staat was een sprong over eeuwen,’ schreef Ben-Goerion in 1957 trots, ‘en de Onafhankelijkheidsoorlog bracht ons dichter bij de dagen van Jozua… en onze jonge mensen dichterbij… zijn heldendaden dan alle toespraken die op zionistische congressen werden gegeven.’ En wat de joodse cultuur in de diaspora betreft, daarover schreef hij: ‘Het verre verleden is dichterbij dan het recente verleden van tweeduizend jaar.’ Dat ‘recente verleden’ met al zijn talloze culturele hoogtepunten en zijn ontzagwekkende bijdrage aan de cultuur van de mensheid telde niet meer mee, de diaspora was een te verwaarlozen detail geweest in de hele joodse geschiedenis, niet meer dan een zinloos oponthoud. Pas nu de staat Israël was gesticht konden de ‘heldendaden’ van de krijgerkoning Jozua worden voortgezet en de joodse geschiedenis zijn ware loop hervatten. De joodse diaspora in de Arabische wereld kan in deze expansionistische ideologie natuurlijk geen enkele rol spelen. De nieuwe Israëli moest het tegenovergestelde zijn van de -- in zionistische ogen -- zwakke, opportunistische diaspora-jood. Hij moest sterk en standvastig zijn, een onbuigzame krijger die zijn wil aan de omgeving oplegde en zich niet aan banden liet leggen door onvermijdelijke compromissen. Hij moest een in Israël geboren krachtige Sabra zijn, iemand die niet beperkt werd door een minderwaardigheidscomplex, integendeel, hij moest zich zelfs superieur voelen aan de Arabieren wiens land hij wilde. Ezra Nawi:

Ze hadden een nieuw land, dat moest een nieuwe identiteit hebben en dus moest het Arabische element worden gemarginaliseerd, zowel fysiek als mentaal. En het bindmiddel daarbij werd gevormd door macht, geweld en een gemanipuleerde angst voor de vijand, voor de buitenwereld, zodat de interne samenhang bewaard bleef. Dit moet stoppen, want een dergelijke mentaliteit vreet zichzelf op, het vernietigt zichzelf, dat besef ik maar al te goed. Het probleem is alleen dat als de druk van buitenaf wegvalt we onmiddellijk worden geconfronteerd met onze onderlinge verschillen, en het lijkt erop dat we daar nog banger voor zijn. Kijk, alles in de wereld streeft naar balans, naar harmonie, een punt waarin het bestaan tot rust komt. Israël is een kunstmatig geschapen land dat permanent uit balans is, dat geen proporties kent en daarom gedoemd is ten onder te gaan, net zoals alles in de natuur ten onder gaat wanneer het langere tijd uit balans is geraakt. We zullen aan ons eigen geweld ten onder gaan, ook dat bewijst de geschiedenis. Om heersers te kunnen zijn vergeten de zionisten al die andere heersers die vóór hen het onderspit hebben gedolven. En ondertussen doen ze precies wat de Verenigde Staten hen opdraagt. De toespraak van president Bush in de Knesset ter gelegenheid van het zestigjarige bestaan van Israël was een regelrechte ramp. Hij verwierp de gedachte dat wij met onze gewapende tegenstanders zouden moeten onderhandelen. Dat betekent nog meer agressie dus. Net als Israël is de Verenigde Staten geboren uit koloniaal geweld, uit de massamoord op de indianen, en aan dit geweld is nog steeds geen einde gekomen. De Verenigde Staten kent alleen maar de taal van het geweld. Maar uiteindelijk vernietigt het geweld zichzelf.

De rest van het interview kunt u lezen in mijn boek De oneindige oorlog, waarin ik een poging doe om de diepere achtergronden van het Joods-Palestijns probleem te formuleren. Zonder op de diepere oorzaken in te gaan kan men geen duidelijke analyse geven van het probleem. Het zijn de psychologische en culturele en historische achtergronden die doorslaggevend zijn geweest, kort samengevat, het christelijk antimitisme, het onvermogen van de Europese cultuur om met 'de ander' te leven. Ian Buruma:

Zvi Rex, an Israeli psychoanalyst, once put his finger right on this sorest of points. "The Germans," he said, "will never forgive the Jews for Auschwitz." This harsh analysis applies to some extent to non-Jews all over the European continent.

Dit is ook een van de redenen waarom vooraanstaande Nederlandse intellectuelen zo bang zijn om Israel te bekritiseren en waarom -- in de woorden van Jan Blokker --

na de Tweede Wereldoorlog het jodendom in de christelijke wereld vrijwel heilig [is] verklaard en geen volk dat in die processie zo hard vooroploopt als de Nederlanders.

Laten we niet vergeten dat de antisemiet en de filosemiet uit dezelfde bron drinken, voor hen blijft de jood 'de ander', van de antisemiet mag de jood niets, van de filosemiet mag de jood alles.

Vanuit dit perspectief zei hij de Joods-Israelische filmmaker Eyal Sivan tegen mij:

het moderne antisemitisme in Europa het filosemitisme is. De jood is heilig verklaard. We zien een liefde voor joden, louter en alleen omdat ze joden zijn. Voor de filosemiet blijft een jood de ander, de buitenstaander, net als voor de antisemiet. Als we het over Israel hebben dan hebben we het in feite over Europa, over het Europese onvermogen om met de ander te leven, over de continuïteit van het Europese antisemitisme dat zich nu tegen de Arabier richt, daarbij aangemoedigd door de zionistische propaganda. Opvallend is dat nu de joden in Europa worden geaccepteerd, zij grotendeels uit Europa zijn verdwenen. Het is als het ware alsof de wandelende jood eindelijk naar huis is gegaan, een gedachte die je zowel bij christenen als zionisten aantreft. Het Europees racisme heeft geleid tot de geboorte van Israel en het filosemitisme komt tevens voort uit het Europees besef gefaald te hebben in de geschiedenis. Maar waar het in feite allemaal om draait is niet de liefde voor de jood, maar de liefde voor het slachtoffer. Die geeft de filosemiet, dus niet het slachtoffer, maar de filosemiet zelf het gevoel een goed mens te zijn. Daarom koesteren de Europeanen het slachtoffer, die vervult een onmisbare functie in hun leven. En hier zie ik een relatie met het diep in het westerse bewustzijn verankerde icoon van Christus, de jood aan het kruis. Hij lijdt voor de christen, hij verlost hem van het kwaad. De jood Christus is het slachtoffer bij uitstek dat in de christelijke cultuur als maatstaf functioneert voor de eigen goedheid. En zodra er geen enkele twijfel meer bestaat over de eigen voortreffelijkheid stopt men met nadenken. Daarom ben ik als filmmaker veel meer geïnteresseerd in de dader dan in het slachtoffer. Het slachtoffer geeft de mens een gemakkelijk antwoord op de moeilijke vraag: wie ben ik? De dader daarentegen dwingt ons permanent na te denken over wie we werkelijk zijn.

In zijn studie After Auschwitz waarschuwt de joods Amerikaanse geleerde Richard Rubenstein voor het feit dat

'recalling Jewish virtues and contributions to humanity's spiritual treasury ... is inevitable in a time of reconciliation, but it may have about it more than a little fattening of the sacrificial lamb for another round of slaughter. In any event, philo-Semitism is as unrealistic and pernicious as anti-Semitism, for it destroys our most precious attribute, our simple humanity. Jews are not, nor are they obliged to be, paragons of virtue or models of holiness. To expect us to be more than other men, to pay us the unwanted and unasked-for complement that we are, is an unintended cruelty but a cruelty nonetheless.'

En inderdaad, het 'filosemitisme is even onrealistisch en verderfelijk als het antisemitisme, want het vernietigt onze meest waardevolle eigenschap, onze aangeboren menselijkheid.'

Lafheid en een slecht geweten weerhouden de Nederlandse intellectuelen ervan kritiek te leveren op Israel, terwijl alleen kritiek op de Israelische terreur de toekomst van de 'Joodse staat' veilig stelt. Maar in feite interesseert het de Nederlandse intelligentsia niet dat Israel in een schurkenstaat is veranderd. Zolang hun eigen aanzien en positie maar geen gevaar loopt. Net als in de Tweede Oorlog kijkt men de andere kant op en houdt men het eigen belang scherp in het oog.

Even laf is dat deel van de joodse gemeenschap in Nederland dat blind achter Israel staat, maar niet in discussie durft te gaan met mensen die fundamentele en gedocumenteerde kritiek hebben op de terreur van de 'Joodse staat', en die notabene in hun naam wordt gepleegd. Ik heb hen menigmaal verzocht en uitgedaagd om met mij op mijn weblog of waar dan ook in discussie te gaan. Maar ze zwijgen als het graf.